هوش هیجانی (EQ) در برخورد اول به عنوان حلقه‌ای کلیدی در یافته‌ای عجیب شناخته شد: در ۷۰ درصد مواقع افراد با IQ متوسط در طول زمان از افراد با IQ بالا بهترند.
این یافته برخلاف باور عمومی بود؛ باوری مبنی بر این که IQ تنها عامل موفقیت است.
پژوهش‌های انجام شده طی دهه‌ها به هوش هیجانی به عنوان فاکتوری مهم در تعیین بهترین‌ها و جدا شدن آن‌ها از بقیه اشاره می‌کنند.
این ارتباط تا حدی است که ۹۰ درصد بهترین‌ها در عملکرد، EQ بالایی دارند.
Jack Welch بیان می‌کند:
در این که هوش هیجانی از هوش منطقی کمیاب‌تر است، شکی نیست؛ اما تجربه به من ثابت می‌کند که هوش هیجانی در ساخته شدن یک فرد به عنوان مدیر مهم‌تر است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
هوش هیجانی چیزی ناملموس در هر یک از ماست که نحوه کنترل رفتار، هدایت پیچیدگی‌های اجتماعی و تصمیمات شخصی‌مان را در جهت گرفتن نتایج مثبت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
علیرغم اهمیت EQ، طبیعت ناملموس آن درک این مهم که تا چه حد از آن برخورداریم و چه کارهایی در جهت بهبود آن انجام دهیم را دشوار می‌سازد.
برای این منظور، تست‌های معتبر EQ را می‌توان انجان داد اما متاسفانه این تست‌ها رایگان نیستند؛ در این راستا، براساس تست‌هایی که افراد انجام داده‌اند، علائم EQ پایین تجزیه و تحلیل شده است. رفتارهای زیر نشان دهنده EQ پایین می باشند:
به آسانی مضطرب می‌شوید:
زمانی که از احساسات پر می‌شوید، به سرعت حس ناآرامی، تنش و استرس تجربه می‌کنید. احساسات بیان نشده بر روی ذهن و بدن فشار ایجاد می‌کنند. مهارت‌های هوش هیجانی باعث مدیریت بهتر استرس شده و به شما قابلیت رویارویی با شرایط سخت قبل از تشدید شدن آن‌ها را می‌دهند.
افرادی که نمی‌توانند از مهارت‌های هوش هیجانی بهره ببرند، در کنترل وضعیت روحی‌شان ضعیف‌ترند. تجربه استرس، نگرانی، افسردگی، سوء مصرف مواد و حتی افکار خودکشی در این افراد دو برابر است.
نمی‌توانید خود را مطرح کرده و از خود دفاع کنید:
افراد با EQ بالا میان رفتارهای خوب، مهربانی و عاطفه و در مقابل، توانایی مطرح کردن خود و تعیین حدود، تعادل خوبی برقرار می‌کنند. این ترکیب برای مدیریت ناسازگاری‌ها ایده‌آل است. درصورتی که اکثر افراد دوحالت به خود می‌گیرند: انفعال یا خشونت. افراد باهوش هیجانی با این تعادل خود را از رفتارهای نسنجیده دور می‌کنند و با این کار می‌توانند بدون این که برای خود دشمن ایجاد کنند، با افراد سرسخت مقابله کنند.
دایره لغات احساسی‌تان محدود است:
همه افراد احساسات مختلف را تجربه می‌کنند اما فقط تعداد کمی می‌توانند به صورت دقیق احساس خود را بیان کنند. پژوهش ما نشان می‌دهد که تنها ۳۶ درصد افراد این توانایی را دارند؛ و این باعث مشکلاتی اعم از سوءتفاهمات شده و منجر به تصمیمات غیرعقلانی و رفتارهای زیان‌بخش می‌شود.
افراد با EQ بالا بر احساسات خود تسلط دارند، کامل آن‌ها را درک می‌کنند و از لغات احساسی گسترده برای ابراز احساساتشان استفاده می‌کنند. زمانی که اکثر افراد وضعیت روحی خود را بد توصیف می‌کنند، این افراد از کلماتی چون بیقرار، زودرنج، تندمزاج و نگران استفاده می‌کنند. هرچه کلمه انتخابی شما اختصاصی‌تر باشد، بینش بهتری از خود، آنچه باعث این حالت شده و کاری که در رابطه با آن قصد انجام دارید، ارائه می‌دهید.
سریعا قضاوت کرده و از آن به شدت دفاع می‌کنید:
افراد با EQ پایین سریعا قضاوت کرده و از نظریات موافق حمایت و به نظریات مخالف بی‌توجهی می‌کنند. این ویژگی برای مدیران خطرناک است؛ چرا که نظریات آنان استراتژی تیم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افراد با EQ بالا نظریات خود را بیشتر تحلیل می‌کنند و می‌دانند که واکنش‌های اولیه تحت تاثیر احساسات است. به افکار خود بیشتر زمان داده و پیامدها را به‌خوبی بررسی می‌کنند. سپس، عقیده خود را به اثرگذارترین شکل ممکن ارائه می‌دهند و به نظرات سایر افراد توجه می‌کنند.
استرس مداوم می‌کشید:
احساسات منفی همراه با لجاجت نشانه استرس است. تفکر مداوم درباره یک چیز بدن شما را درحالت ستیز و گریز قرار می‌دهد؛ مکانیسمی که به هنگام تهدید باعث فرار یا ستیز می‌شود. زمانی که تهدیدی حتمی است، این واکنش برای حیات ضروری است اما زمانی که یک بحث قدیمی در کار است، این استرس اثرات تخریبی بر روی بدن ایجاد می‌کند و در حالت مزمن پیامدهایی ناگواری برای سلامتی می‌تواند داشته باشد. محققان در دانشگاه Emory نشان داده‌اند که حفظ این استرس باعث فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی می‌شود. آسوده کردن ذهن از این موضوعات منجر به احساس بهتر و نهایتا بهبود سلامتی می‌شود.
از اشتباهاتتان فاصله نمی‌گیرید :
افراد با EQ بالا از اشتباهات خود فاصله می‌گیرند اما آن‌ها را فراموش نمی‌کنند و با رعایت فاصله کافی برای موفقیت‌های آینده از آن‌ها بهره می‌گیرند. راه رفتن روی این طناب تعادل، نیازمند خودآگاهی است. اصرار بر ماندن بر روی اشتباهات به مدت طولانی‌مدت، به شما استرس می‌دهد و با فراموش کردن کامل نیز احتمال تکرار آن‌ها وجود خواهد داشت. کلید تعادل در توانایی تبدیل شکست‌ها به پله‌های ترقی است. این باعث بهترین برخورد با گذشته در ارتباط با اشتباهات در افراد باهوش هیجانی می‌شود.
اغلب احساس می‌کنید دیگران منظور شما را درک نمی‌کنند:
افراد با EQ پایین نمی‌توانند مفهومشان را به خوبی برسانند و اغلب احساس می‌کنند دیگران منظورشان را نمی‌فهمند. درمقابل، افراد با هوش هیجانی بالا در چنین شرایطی متوجه می‌شوند که پیامشان را به خوبی منتقل نکرده‌اند و سعی می‌کنند بار دیگر به صورت بهتر ایده خود را هدایت کنند تا به خوبی فهمیده شود.
شرایط از کوره در رفتن خود را نمی‌شناسید:
هرکسی شرایط حساس خاص خود را دارد که در چنین شرایطی از کوره در رفته و تحمل خود را از دست می‌دهد. افراد با هوش هیجانی بالا در چنین شرایطی خود را کنار می‌کشند تا موقعیت بر آن‌ها غالب نشود.
عصبانی نمی‌شوید:
هوش هیجانی صرفا خوب بودن نیست؛ در واقع مدیریت احساسات جهت دستیابی به بهترین نتیجه ممکن است. بعضی مواقع این بدان معناست که به دیگران نشان دهید ناراحت بوده و آزرده‌خاطر شده‌اید. ماسک خوشحالی و مثبت‌نگری زدن سازنده نیست. افراد با هوش هیجانی بالا در موقعیت‌های مناسب از هردو نوع احساسات مثبت و منفی بهره می‌جویند.
دیگران را بخاطر احساسات خود سرزنش می‌کنید:
احساسات شما در مقابل رفتارهای دیگران تحریک می‌شود؛ با این حال بایستی مسئولیت احساسات خود را قبول کنید. کسی باعث نمی‌شود به شما احساس خاصی دست بدهد بلکه فکر کردن به دیگران احساسات شما را برمی‌انگیزد.
به آسانی آزرده می‌شوید:
اگر شناخت کاملی از خودتان داشته باشید، انجام دادن کاری یا گفتن چیزی که ناراحتتان کند، برای دیگران کار آسانی نخواهد بود. افراد با EQ بالا دارای اعتماد به نفس و فکر باز هستند که به پوست کلفت نیز تعبیر می‌شود. با خودشان شوخی می‌کنند و اجازه شوخی کردن با آن ها را به افراد می‌دهند؛ چرا که محدوده مشخصی برای تحقیر و شوخی دارند.
درمجموع، EQ شما برخلاف IQ انعطاف‌پذیر و قابل تغییر است. با تمرین رفتارهای هوشمند هیجانی میتوانید آن‌ها را به عادت تبدیل کنید. تا اینکه ناخودآگاه در تعامل با محیط پیرامون با EQ بالاتری برخورد خواهید کرد.